Spróbujmy więc w krótkim artykule zebrać najważniejsze informacje wynikające z nowej treści tych aktów prawnych.
- Co to takiego efektywność energetyczna budynku?
Przez efektywność energetyczną budynku należy rozumieć stopień przygotowania budynku do zapewnienia komfortu jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem przy jednoczesnym możliwie najniższym zużyciu energii przez ten budynek.
Ocena efektywności energetycznej jest to ocena zbioru właściwości budynku mających wpływ na zużycie przez ten budynek energii niezbędnej do jego użytkowania, obejmująca m.in. ocenę izolacyjności cieplnej przegród budynku oraz sprawności zastosowanych w nim instalacji i urządzeń.
Oceny energetycznej budynku dokonuje się w postaci świadectwa charakterystyki energetycznej.
Charakterystyka energetyczna jest to zbiór danych i wskaźników energetycznych budynku lub części budynku, określających całkowite zapotrzebowanie na energię niezbędną do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.
- Co to jest świadectwo charakterystyki energetycznej?
Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument, który określa zużycie energii w budynku lub lokalu. Świadectwo to zawiera informacje dotyczące wskaźników energetycznych, takich jak:
- zapotrzebowanie na energię potrzebną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, podgrzewania wody,
- dane o izolacyjności cieplnej przegród budowlanych,
- szczegółowe wskaźniki energetyczne umożliwiające oszacowanie kosztów eksploatacji budynku.
Dokument ma na celu zwiększenie świadomości użytkowników budynków na temat efektywności energetycznej oraz umożliwienie im porównania różnych nieruchomości pod kątem zużycia energii.
- Kiedy wymagane jest świadectwo charakterystyki energetycznej?
Nowe przepisy nakładają obowiązek posiadania świadectwa energetycznego w przypadkach, takich jak:
- sprzedaż lub wynajem nieruchomości – przy każdej transakcji sprzedaży lub wynajmu właściciel budynku lub lokalu mieszkalnego powinien dostarczyć kupującemu lub najemcy świadectwo charakterystyki energetycznej,
- nowe budynki – każde nowe pozwolenie na budowę wymaga, by budynek posiadał świadectwo energetyczne. Inwestor jest zobowiązany do dostarczenia tego dokumentu najpóźniej w momencie oddania budynku do użytkowania,
- budynki publiczne – budynki użyteczności publicznej o powierzchni użytkowej większej niż 250 m² muszą posiadać aktualne świadectwo charakterystyki energetycznej, które powinno być wywieszone w widocznym miejscu.
Oznacza to, że świadectwo sporządza się w celu przekazania go najemcy lub kupującemu, a więc przy okazji najmu lub sprzedaży budynku lub części budynku (obowiązek ten funkcjonuje w ustawie o charakterystyce energetycznej budynków od 2015 r., wcześniej (od 2009 r.) obowiązek ten funkcjonował w ustawie Prawo budowlane).
- Kiedy nie jest wymagane świadectwo charakterystyki energetycznej?
Świadectwo charakterystyki energetycznej nie jest wymagane, kiedy wykorzystujemy istniejący budynek (lub lokal) "na własny użytek", tj. nie zamierzamy go sprzedawać lub wynajmować.Świadectwo charakterystyki energetycznej należy sporządzić dla istniejącego budynku lub części budynku (lokalu) dopiero, gdy będzie on przedmiotem sprzedaży bądź najmu.
Świadectwa charakterystyki energetycznej nie sporządza się w przypadku nieruchomości nie będących budynkiem lub częścią budynku.
Z obowiązku sporządzania świadectw zwolnione są budynki:
- podlegające ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
- używane jako miejsce kultu i do działalności religijnej,
- przemysłowe oraz gospodarcze niewyposażone w instalacje zużywające energię, z wyłączeniem instalacji oświetlenia wbudowanego,
- mieszkalne, przeznaczone do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku,
- wolnostojące o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2,
- gospodarstw rolnych o wskaźniku EP określającym roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną nie wyższym niż 50 kWh/(m2·rok).
- Jakie wymogi muszą spełniać świadectwa charakterystyki energetycznej?
W Polsce świadectwo energetyczne może być sporządzone wyłącznie przez osoby posiadające uprawnienia do tego typu działalności – są to osoby z odpowiednim wykształceniem technicznym oraz, co ważne, wpisane do rejestru prowadzonego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Samo świadectwo jest ważne przez 10 lat, o ile nie nastąpią istotne zmiany w charakterystyce energetycznej budynku, takie jak przebudowa lub wymiana systemu grzewczego.
- Jak wygląda proces uzyskania świadectwa?
Uzyskanie świadectwa energetycznego wymaga przeprowadzenia szczegółowej analizy budynku lub lokalu, obejmującej:
- analizę dokumentacji budynku – sprawdzane są plany architektoniczne, instalacje, a także dokumentacja dotycząca materiałów użytych do budowy,
- pomiar zużycia energii – w ramach analizy wykonywane są obliczenia dotyczące zużycia energii potrzebnej na ogrzewanie, chłodzenie, wentylację oraz podgrzewanie wody,
- ocenę izolacyjności budynku – uwzględniane są parametry izolacyjności cieplnej przegród oraz inne właściwości techniczne wpływające na efektywność energetyczną.
Po wykonaniu tych czynności, ekspert sporządza świadectwo, które zawiera wskaźnik EP (zapotrzebowanie na energię pierwotną) i inne istotne parametry. Dokument ten jest przekazywany właścicielowi budynku, a jego kopia zostaje wpisana do centralnej bazy danych o świadectwach energetycznych.
- Kto może zlecić sporządzenie świadectwa energetycznego?
Sporządzenie świadectwa charakterystyki energetycznej może zlecić:
- właściciel lub zarządca budynku (w przypadku sprzedaży lub najmu),
- osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (w przypadku zbycia tego prawa lub najmu lokalu),
- osoba, której przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu (w przypadku najmu lokalu),
- inwestor (przed złożeniem zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie).
- Jakie są sankcje za brak świadectwa energetycznego?
Za brak posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej w przypadkach, w których jest ono wymagane, mogą grozić sankcje, w tym kary finansowe. Obowiązek jego posiadania i okazania dotyczy szczególnie właścicieli wynajmujących lokale lub sprzedających nieruchomości – brak dokumentu może prowadzić do problemów prawnych przy finalizacji transakcji.
- Jak długo jest ważne świadectwo energetyczne?
Świadectwo charakterystyki energetycznej jest ważne przez 10 lat od dnia jego sporządzenia. Świadectwa przekazane przed dniem wejścia w życie ustawy (28 kwietnia 2023 r.) zachowają ważność przez okres, na jaki zostały sporządzone. Świadectwo straci ważność przed upływem tego terminu, jeżeli zostaną przeprowadzone roboty budowlano-instalacyjne, w wyniku których zmianie ulegnie charakterystyka energetyczna budynku lub części budynku (np. wymiana okien, wymiana źródła ciepła, docieplenie budynku).
- Jakich korzyści można się spodziewać z posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej?
Świadectwo charakterystyki energetycznej niesie szereg korzyści dla właścicieli i użytkowników budynków:
- świadomość kosztów eksploatacji – świadectwo umożliwia oszacowanie rocznych kosztów związanych z ogrzewaniem i energią,
- podniesienie wartości nieruchomości – budynki o niskim wskaźniku zużycia energii są bardziej atrakcyjne dla potencjalnych kupców i najemców,
- motywacja do modernizacji – właściciele budynków z wyższym wskaźnikiem zużycia energii są bardziej skłonni do inwestycji w termomodernizację.
Podsumowanie
Nowe przepisy dotyczące świadectw charakterystyki energetycznej w Polsce są krokiem w stronę efektywniejszego wykorzystania energii i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Dzięki temu konsumenci zyskują większą świadomość energetyczną, a właściciele nieruchomości są zachęcani do modernizacji swoich budynków.
Źródła:
Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (Dz.U. z 2024 r. poz. 101)
Ustawa z dnia 7 października 2022 r. w sprawie zmiany ustawy o charakterystyce energetycznej budynków i ustawy – Prawo budowlane (Dz.U. z 2022 r. poz. 2206)
Rozporządzenie określające wzory świadectw charakterystyki energetycznej obowiązujące od 28 kwietnia 2023 r.
Materiały informacyjne zamieszczone na stronie internetowej Ministerstwa Rozwoju i Technologii.
Bogusław Lewandowski, Auditor wiodący TUV NORD w zakresie Systemu Zarządzania Energią ISO 50001